Bitcoin; tıpkı ateş, elektrik, bilgisayar ve ondan önceki devrimsel tüm icatlar gibi karmaşık ve korkutucudur; çünkü çoğu insan Bitcoin'in nasıl çalıştığı ve neden faydalı olabileceğini anlamaktan aciz.
Bitcoin'in nasıl çalıştığını anlamaya başladığınızda dünyanın dört bir yanındaki insanlar için neden bu kadar yararlı olduğunun da farkına varmaya başlayacaksınız ve umuyorum ki temel çalışma prensiplerini gerçekten kavradığınızda Bitcoin'i yasaklamanın neden aptalca olduğunu da anlamaya başlayacaksınız.
Yasama organları ve politikacılar tarafından yapılan son yorumlar ışığında Bitcoin'in neyi nasıl yaptığını unutmamalıyız. Bitcoin bir metindir, Bitcoin konuşmadır, Bitcoin matematiktir. 2+2 = 4'ün nasıl yargı yetkisi yoksa Bitcoin'in de yoktur. Bitcoin sınır tanımaz, Bitcoin her yerde ve hiçbir yerdedir ve doğru şekilde kullanılıp güvence altına alındığı halde hiçbir hukuk dili veya başka türlü karmaşık bir dil bu gerçekleri değiştirmeyecektir.
Bitcoin'i kullanmak için herhangi bir özel ekipmana ihtiyaç yoktur. Bitcoin'i daha verimli ve daha güvenli bir şekilde kullanmak için yazılım ve özel donanım kullanıyoruz; ancak teoride Bitcoin kalem ve kağıt üzerinde çalıştırılabilir.
Aşağıdaki ifadeler her zaman doğrudur ve doğru olacaktır:
- Yazı tura atarak bir özel anahtar (private key) oluşturabilirsiniz.
- Özel bir anahtara sahip olmak, satoshi transferi yapmanızı sağlar.
- Bir transfer oluşturmak, matematiktir.
- Bir transfer göndermek, bir mesaj göndermektir.
- Bitcoin madenciliği, bir sayıyı tahmin etmektir.
- Bitcoin dahilindeki her şey bilgidir.
Bitcoin'in nasıl çalıştığını bilmiyorsanız bu ifadeler size garip gelecektir; ancak bu bilgiler yine de hakikattir. Neyse ki Bitcoin açık bir sistemdir, bu da herkesin ağın operasyonel detaylarını öğrenebileceği anlamına gelir. Sizi bunu yapmaya ve eğer yapabilirseniz başkalarını da eğitmeye teşvik ediyorum. Politikacıların "cüzdanları yasaklamak" hakkında düşünürken ve "kendi kendine barındırılan" (self-hosted) ve "gözetilmeyen" (non-custodial) gibi saçma ve samimiyetsiz tanımlamalar uydururken ne anlatmaya çalıştıklarını unutmamalıyız.
Cüzdan spesifik (özel) bir şey değildir; sadece kafanızdaki birkaç kelimeden ibaret olabilir. (1) Güvenli bir cüzdan oluşturmak için özel bir ekipmana ihtiyacınız yoktur. İhtiyacınız olan tek şey madeni para ya da birkaç zardır.
Bir Cüzdan Oluşturmak, Yazı Tura Atmaktan İbarettir
Bitcoin ağıyla etkileşime geçmek için bir cüzdana, yani bir özel anahtara ihtiyacınız vardır. (2) Konvensiyonel kavramlar Bitcoin için pek geçerli olmasa da bir genel-özel anahtar çifti oluşturmanın bir hesap oluşturmaya benzediği iddia edilebilir. Açık anahtarlar özel anahtarlardan türetildiğinden, yalnızca bir soruyu yanıtlamamız gerekir: özel anahtarlar nedir ve nasıl oluşturulur?
Özel anahtarlar 256 bitlik sayılardırdan ibarettir. (3)
Peki, 256 bitlik bir sayı tam olarak nedir? Adından da anlaşılacağı gibi, 256 bitlik bir sayı, sıfırlar ve birler kullanılarak temsil edildiğinde 256 ikili basamak uzunluğunda olan bir sayıdır. Başka bir ifadeyle: gerçekten büyük bir sayıdır.
Uyarı: Bu sayfadaki özel anahtarlar gerçek özel anahtarlardır. Herhangi bir örnek anahtara bitcoin göndermeyin veya aktarmayın. aksi halde paranızı kaybedersiniz. Tekrar ediyorum: PARANIZI KAYBEDERSİNİZ.
Aşağıdaki 256 bitlik bir sayıdır:
0010111011001011101110101011010110001001101111010001011010100110001001110010101110101010101100000001101100000111000000011 100010100100001000001010001011011100000111000111010101001111101000110111010100011011111000101111100000110100010110110000010101010111111
Bu sıfırlar ve birler, daha doğru ifade etmek gerekirse bu sıfır ve birlerin içindeki bilgiler, bir özel anahtarı oluşturur. Bu "bilgiyi" Bitcoin ağı üzerinde Bitcoin almak ve göndermek için kullanabilirsiniz. (4)
Bu neden bu kadar mühim? Bu gerçekten çok mühim; çünkü odamda otururken 256 kez yazı tura atarak bir Bitcoin cüzdanı oluşturabilirim. Eğer anonim cüzdanları yasaklamak istiyorsanız, yazı tura atmayı da yasaklamalısınız ki bu yazı turayı yasaklamak da yetmez; zar atmayı, kart karmayı, optik veya atmosferik türbülansları ölçmeyi de yasaklamanız gerekir.
Tüm bunlara ek olarak sıfır ve birler sadece "bilgi" olduğundan onları sonsuz biçimde temsil edebilirsiniz. Bilgi değişmez; sadece bilginin temsili değişir.
Aynı bilginin onaltılık versiyonu:
12e188aeb7c9aeb0eef7fac7c89e3b9b535a30b2ce8d6b74b706fa6f86b061e4
yukarıdaki sıfırlar ve birlerle aynı özel anahtarı temsil eder. Biraz pratikle ezbere öğrenilebilecek aşağıdaki hatırlanası kod gibi:
concert, frozen, pull, battle, spend, fancy, orient, inside, quiz, submit, scare, mechanic, awake, mercy, lock, inside, language, tag, dash, control, borrow, hip, print, absorb
Unutmamak gerek ki Bitcoin ağıyla etkileşime geçmek için sadece bu bilgiye, 256 bitlik sayıya, ihtiyacınız vardır. Kimliğe, pasaporta, faturaya ya da ikamet belgesine ihtiyacınız yok. İnsan olmanıza bile gerek yok. Eğer bir Bitcoin özel anahtarını kontrol ediyorsanız, işlem gönderebilir ve alabilirsiniz.
Bitcoin'i kavramak istiyorsanız, bir madeni parayı 256 kez çevirerek bir cüzdan oluşturulabileceğini anlamanız gerekir.
Bir Özel Anahtara Sahip Olmak Satoshi Kazanmak İçin Yeterlidir
256 kez yazı tura attınız, şimdi para kazanma zamanı!
Satoshi almak için özel anhatarınızdan türetilebilecek bir adrese ihtiyacınız vardır. Bir kalem ve kağıt alın, ayakta durduğunuz masanıza gidin ve BIP32'ye göre açık anahtarınızı hesaplayın. Zamanınız kısıtlıysa veya matematiğiniz kötüyse umutsuzluğa kapılmanıza gerek yok. Bu işlemi sizin için yapacak çevrimiçi araçlar vardır (5); ancak bu yazılım araçlarının garip veya sihirli bir şey yapmadığını unutmayın. Bu sadece matematik ve bunu kağıt kalemden başka bir şey kullanmadan kendiniz de yapabilirsiniz.
Tüm bu matematiğin sonucu, Bitcoin adresi olarak kodlandığında aşağıdaki gibi görünecek bir sayı üretilecektir:
bc1qd6yf555vwns0mpgy55epux4tzf8a40nmw2vpgq
Adresinizi başka biriyle paylaşın ve ilk satoshilerinizi almaya hazır olun. Adresi tam olarak bu formatta paylaşmak zorunda da değilsiniz. QR kod, sayı, emoji (6), ses dosyası veya braille alfabesi olarak kodlayabilirsiniz. Faturanıza koyabilir, ana sayfanızda, profilinizde görüntüleyebilir, bir mesajlaşma uygulaması aracılığıyla gönderebilir veya vücudunuza dövme yaptırabilirsiniz. Bu sadece bir bilgidir ve sayısız biçimde temsil edilebilir.
Bilgisayarların daha rahat okuyabileceği biçim.
Görme engellilerin daha rahat okuyabileceği biçim.
Gençlerin daha rahat okuyabileceği biçim.
Aynı zamanda satoshi almak için çevrimiçi olma zorunluluğunuz olmadığını da unutmayın. Satoshiler size direkt olarak gönderilmez. Birisi bir mesaj imzalayacak ve bu mesaj satoshileri sizin adınıza transfer edecek - eğer benim muamma dilimi mazur görürseniz. Elbette bu sizin adınız değil, çünkü Bitcoin herhangi bir isim bilmiyor. Ama bunu düşünmenin bir yolu da bu olabilir.
Birisi az önce adresinizi çıktı olarak içeren bir işlem yayınladı, bu da yakında ilk satoshilerinizi alacağınız anlamına geliyor. Şimdi ne olacak? Bir işlem oluşturma ve bunları iletme zamanı.
Bir İşlem Oluşturmak, Matematiktir
Bir özel anahtarınız varsa bir işlem oluşturabilirsiniz. Özel anahtarın sadece uzun bir sayı olduğunu unutmayın. Sayılarla ne yapılır? Doğru tahmin, matematik!
En basit haliyle, bir Bitcoin işlemi aşağıdakine benzer bir mesajdır:
Ben, Alice, 21 sat'ı Bob'a devrediyorum. İmza, Alice.
Gerçek işlemlerde birden fazla gönderici ve birden fazla alıcının yanı sıra çeşitli diğer ince ayarlar ve verimlilikler de olabilir; ancak temel aynıdır. Unutulmaması gereken önemli bir husus, bir işlemde hiçbir şeyin gizli olmadığıdır. Tüm işlemler tüm ağda yayınlanır, herkes tarafından görüntülenebilir ve doğrulanabilir. Tüm işlemler düz metindir. Hiçbir şey şifrelenmez/enkripte edilmez.
"Alice Bob'a 21 sat gönderdi." ifadesini Bitcoin ağı için anlamlı olacak şekilde yazmak için özel, daha kesin bir format kullanılması gerekir. Mesajın formatı ya da mesajın nasıl kodlandığı kafanızı karıştırmasın. Dilin İngilizce ya da bilgisayarlar için anlaşılması daha kolay bir dil olması fark etmez. Mesajın anlamı aynı kalır. Yukarıdakini [A]—21⟶[B] şeklinde yazabilir ve A'ya karşılık gelen özel anahtarla imzalayabilirim ve bu aslında bu aynı şeyi ifade eder ve gerçekleştirir.
Sanatçının yorumuyla bir Bitcoin transferi.
Bu da bizi asıl mühim kısma getiriyor: imza. Elle yazılan imzalar dijital dünyada pek kullanışlı değildir, haliyle matematikçiler ve kriptograflar modern bir eşdeğer bulmuşlardır: dijital imzalar.
Bu imzaların nasıl çalıştığını açıklarken ayrıntıya girmeyeceğim, ancak önemli kısım şudur: hepsi sadece matematik ve sayılardır. Özel anahtarınız, matematiksel işlemler gerçekleştirmek için kullanılan büyük bir gizli sayı görevi görür. Bu matematiksel işlemlerin sonucu, yine bir sayı olan açık anahtarınız kullanılarak kontrol edilebilen dijital bir imza yani başka bir sayıdır.
Açık anahtarlı kriptografinin çalışmasını sağlayan şey matematiktir. Bu matematiğin güzelliği, gizli numarayı ifşa etmeden gönderenin gizli bir numarayı kontrol ettiğini doğrulayabilmenizdir. Kriptografik imzaların yaptığı da budur.
Bir örneğe bakalım. Aşağıdaki geçerli bir işlemdir (7):
01000000017967a5185e907a25225574544c31f7b059c1a191d65b53dcc1554d339c4f9efc010000006a47304402206a2eb16b7b92051d0fa38 c133e67684ed064effada1d7f925c842da401d4f22702201f196b10e6e4b4a9fff948e5c5d71ec5da53e90529c8dbd122bff2b1d21dc8a90121039b 7bcd0824b9a9164f7ba098408e63e5b7e3cf90835cceb19868f54f8961a825ffffffff014baf21 00000000001976a914db4d1141d0048b1ed15839d0b7a4c488cd368b0e88ac00000000
Bunu çözmek (decoding) ve incelemek için çeşitli araçlar kullanabilirsiniz. Bu araçlar sadece biz insanların bilgiyi anlamasını sağlar; ancak altta yatan gerçeklik hala devam etmektedir: her şey sayılardan ibarettir.
Tekrarlayacak olursak Bitcoin ağıyla etkileşime geçmek için yapmanız gereken tek şey şunlardır:
- Birkaç kez yazı tura atın.
- Biraz matematik yapın, akıl yürütün.
- Mesaj gönderin ve mesaj alın.
Bu üç adımdan herhangi birinin yasaklanması sadece komiktir ve aynı zamanda saçmadır; çünkü bilginin kendine özgü doğası vardır. Belirli bilgi türlerini yasakladığınızda bu bilginin tüm temsil biçimlerini de dolaylı olarak yasaklamış olursunuz: metin, konuşma, resimler, emojiler, QR kodları, işaret dili, yorumlayıcı dans vb. Matematik ve bilgisayar kodunun kendisi de dahil olmak üzere tüm bilgiler sayı olarak temsil edilebildiğinden bu durum, sayıları yasadışı hale getirmek anlamına gelmektedir.
Sayıları yasaklamak kulağa geldiği kadar saçma olsa da bu durum geçmişte yaşandı. Yasadışı sayılar ve yasadışı asal sayılar, tam da bazı insanlar belirli bilgi türlerini yasaklamaya çalıştığı için ortaya çıkmıştır.
Toplum ve kanun yapıcılar, Bitcoin'deki diğer her şey gibi Bitcoin cüzdanlarının ve işlemlerinin de sadece bilgi olduğu gerçeğiyle yüzleşmek zorunda kalacaktır.
Satoshi Harcamak, Bir Mesaj Göndermekten İbarettir
Bir Bitcoin işlemi sadece bilgi olduğundan, birine satoshi göndermek bu bilgiyi yayınlamak veya başka bir deyişle bir mesaj göndermektir. Mesajı belirli bir kişiye göndermek zorunda da değilsiniz. Temel katman işlemleri yayın işlemleridir. Ağ üzerindeki herkese gönderilirler.
Bilgi göndermek ve almak için herhangi bir iletişim kanalının kullanılabileceğini unutmayın. İnternet şu anda sahip olduğumuz en etkili iletişim aracıdır. Ancak, ister eğlence ister zorunluluktan olsun, insanların kullandığı ve kullanmakta olduğu bir uydu bağlantısı veya amatör telsiz kullanmamanız için hiçbir neden yoktur.
Amator telsiz üzerinde Bitcoin ağı. Kaynak: NVK
Satoshi harcamanın bir mesaj gönderdiği gerçeği daha yüksek katmanlarda da aynıdır. Lightning Network (LN) üzerindeki düğümler de birebir aynı işlevi yerine getirir: ileri-geri mesaj gönderir, hiçbir farklılık yoktur.
Bu durum Bitcoin hakkındaki iki hakikati gizlemektedir:
- Bitcoin bir mesajlaşma protokolüdür.
- Tüm mesajlar düz metindir.
Mesajlar şifreli bir iletişim kanalı üzerinden gönderilebilse de protokolün mesajları her zaman düz metin olacaktır. Öyle olmak zorundadırlar. Bitcoin'in tek amacı her şeyin herkes tarafından kolayca doğrulanabilir olmasıdır.
Bitcoin'i yasaklamak, mesajlaşmayı yasaklamak demektir Saf bilgi ile karşı karşıya olduğumuzu unutmayın. Bilgi neredeyse sonsuz şekilde kodlanabilir: farklı formatlar, aynı anlam. İşin püf noktası da burada yatıyor: bir mesajın anlamını yasaklayamazsınız. Eğer protokolü bilmiyorsanız, mesajın anlamı sizden kaçacaktır. Eğer dili konuşmuyorsanız, ne söylendiğini ya da neden söylendiğini bilemezsiniz.
Bu da bizi Bitcoin protokol bulmacasının son parçasına getiriyor: madencilik.
Bitcoin Madenciliği, Bir Sayıyı Tahmin Etmekten İbarettir
Çoğu insan Bitcoin madenciliğinin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlamıyor. Hem Bitcoin'in dilini konuşmuyorlar, hem ne konuşulduğunu hem de neden konuşulduğunu anlayamıyorlar.
Bitcoin madencileri özel bir şey yapmıyor, tıpkı bilgisayarların özel bir şey yapmadığı gibi. Sadece sayıları çözüyorlar.
Çok uzun zaman önce, "bilgisayar" dediğinizde bir insandan bahsediyordunuz. Bu bir iş tanımıydı, bir şey değil. Rakamları çalıştırmanın en etkili yolu, oturup hesap yapması için bir kişiye para ödemekti.
Eskiden bilgisayarların çoğu kadındı.
Zaman içinde, bizim yerimize hesaplama yapmaları için gittikçe daha verimli cihazlar ürettik. Bugün "bilgisayar" dediğimizde, hesaplama yapmak için beyin yerine mikroçip kullanan bir şeyi kastediyoruz. Ancak altta yatan gerçeklik değişmedi: bilgisayarlar sayıları çözer. Özel, dolambaçlı ya da sihirli bir şey yapmazlar. Aynı şey ASIC'ler için de geçerlidir.
Bitcoin, kendisinden önceki NASA yazılımı gibi, insan alt tabakası üzerinde de çalışabilir. Bitcoin madenciliği yapmak için ASIC'lere ihtiyacımız yok. Bunu elle de yapabiliriz. Beynimizi kullanabiliriz. Bu yavaş, hantal ve verimsiz olacaktır; ama bunu yapmamızın önünde bir engel yok.
Kağıt üstünde madencilik.
Tıpkı interneti çalıştırmak için bilgisayar yerine güvercinleri kullanabileceğiniz gibi Bitcoin'i çalıştırmak için de silikon çipler yerine insanları kullanabilirsiniz. Son derece verimsiz olur; ama günün sonunda çalışmaması için bir sebep yoktur.
Ken Shirriff'in 2014 tarihli videosunda gösterdiği gibi, SHA-256 kalem ve kağıtla hesaplanabilecek kadar basittir. SHA-256'nın bir turunu 16 dakika 45 saniyede yapmayı başardı, bu da günde 0,67 hash oranına denk geliyor.
Tüm bunları size Bitcoin'in temel yapı taşlarının ne olduğunu açıklığa kavuşturmak adına gösteriyorum: sayılar, matematik ve mesaj alışverişi.
Bu durum Bitcoin'deki tüm işlemler için geçerlidir. Bir özel anahtar oluşturmanız, bir açık anahtar türetmeniz, bir Bitcoin adresi oluşturmanız, bir blok madenciliği yapmanız, bir işlem imzalamanız veya bir Lightning kanalı açmanız fark etmez. Tek yaptığınız büyük sayılar bulmak, bu sayıları matematiksel denklemler aracılığıyla manipüle etmek ve bu denklemlerin sonucunu eşlerinize göndermektir. Tüm mesele budur.
İletişim, sadece bilgisayar kodu dilinde ifade edildiği için "konuşma" olarak anayasal korumayı kaybetmez. Matematiksel formüller ve müzik notaları "kod" ile, yani bilmeyenlerin anlayamayacağı sembolik notasyonlarla yazılır ve yine de her ikisi de Birinci Değişiklik (First Amendment) kapsamındadır. Eğer birisi her bir kelimenin her bir harfi için 1'ler ve 0'lar dizisi kullanarak tamamen bilgisayar nesne kodunda bir roman yazmayı seçerse, ortaya çıkan eser anayasal amaçlar doğrultusunda eserin İngilizce yazılmış olmasından farksızdır.
-Junger v. Daley, 209 F.3d 481, 484
Bitcoin'in bir bilgi olduğunu ve bilgisayarlar ile internetin de bu bilgiyi dönüştürmek ve iletmek için en iyi araçlar olduğunu anladığınızda Bitcoin'i yasaklamanın sonuçları da sizin için netleşecektir. Bitcoin'i bir kitaba koyabilirsiniz, bu da kitapların yayınlanmasını yasaklamanız gerektiği anlamına gelir. Bitcoin'i 12 kelime söyleyerek konuşabilirsiniz, bu da konuşmayı yasaklamanız gerektiği anlamına gelir. Kalem ve kağıtla bitcoin madenciliği yapabilirsiniz, bu da matematiği, düşünmeyi ya da yazmayı yasaklamanız gerektiği anlamına gelir. Bitcoin'i kafanızda saklayabilirsiniz, bu da elbette "Bitcoin tutmak" yasadışı ise belirli düşüncelere sahip olmanın da yasadışı olduğu anlamına gelir.
Eğer kafanızda 12 kelime bulundurmak yasa dışıysa, yasalarda korkunç bir yanlışlık var demektir. Kendi evinizin mahremiyetinde rastgele bir sayı bulduğunuz ya da yarattığınız için polis binanıza baskın düzenliyorsa, polisle ilgili korkunç bir sorun var demektir. Barışçıl mesaj alışverişi toplum tarafından tehlikeli ya da ahlaka aykırı olarak görülüyorsa, toplumda korkunç bir sorun var demektir. Sayıları konuşmak ya da bilmek suç haline gelirse, en başta yasalara uyan bir vatandaş olmak istemem.
Bitcoin saf bilgidir. Bağımsız olarak üzerinde anlaşabileceğimiz ve doğrulayabileceğimiz ortak bir yapı oluşturmak için bilginin özelliklerini ve bilginin dönüşümünü - hesaplama - kullanır. Matematik ve sayılardan başka bir şey değildir. Barış içinde mesaj göndermek ve almak isteyen gönüllü katılımcılar tarafından ileri geri gönderilen sıfırlar ve birler.
Sonuç
Bitcoin özel anahtarı büyük bir sayıdır. Kelimeler olarak temsil ederseniz bu sayıyı kafanızda saklayabilirsiniz. Ödeme göndermek ve almak için gereken tek şey özel anahtarınızdır. İşlemleri kalem ve kağıtla imzalayabilir ve doğrulayabilirsiniz. Kalem ve kağıtla bitcoin madenciliği yapabilirsiniz. Bitcoin sadece bu işlemleri verimli ve otomatik olarak yapan bir mesajlaşma protokolüdür.
Bitcoin'i ilk prensiplerden anlamak, "anonim kripto cüzdanlarını" yasaklama fikrinin uygulanabilir olmadığını açıkça ortaya koyacaktır. Entropi üretimini, yani rastgele sayılar bulma eylemini yasaklamanız gerekir. Herkesi her an gözetim altında tutmanız, kapılarını tekmelemeniz ve oturup yazı tura atmaya ya da zar atmaya başladıklarında onları tutuklamanız gerekir. "Anonim bir bitcoin cüzdanı" oluşturmak rastgele 12 kelime bulmaktan başka bir şey olmadığı için düşüncenin kendisini suç sayan bir yasa çıkarmanız gerekir.
Sayın yasa koyucular, size samimiyetle soruyorum: Düşüncenin kendisini yasadışı ilan etmeye hazır mısınız? Matematik yasadışı mı olmalı? Konuşmayı yasaklamanın iyi bir fikir olduğuna gerçekten inanıyor musunuz?
Umarım hepimiz düşünce ve konuşmanın özgür ve müreffeh bir toplum için çok önemli olduğu konusunda hemfikir olabiliriz. Ve umarım daha fazla insan Bitcoin'in nasıl işlediğini anladıkça, hem vatandaşlar hem de yasa koyucular Bitcoin'in sadece düşünce ve konuşma olduğunu fark edeceklerdir.
Bu makale büyük oranda yakında çıkacak olan 21 Ways kitabımın iki bölümüne dayanmaktadır.
- Uyarı: Kesinlikle gerekli olmadıkça kendi ürettiğiniz kelimelerle oluşturduğunuz cüzdanı kullanmayın. Unutkanlık ve beyin fonksiyonlarının kaybı bitcoinlerinizi kaybetmenize yol açacaktır. Kafanızda özel anahtarlar oluşturmayın. İnsan beyni rastgele sayılar bulma konusunda berbattır.
- Bitcoin cüzdanı genellikle özel anahtarlarınızı tutan ve işlemleri imzalayan bir yazılım veya donanım parçasıdır. Bu şeyleri "cüzdan" olarak adlandırmak en iyi fikir değildi, ancak buna takılıp kaldık. Özel anahtarlar ve imzalayıcılar (setleri) hakkında konuşmak daha iyi olacaktır. Özel anahtarlar soğuk (internete asla dokunmayan) ya da sıcak olabilir. İmzalayıcılar yazılım ya da donanım olarak uygulanabilir.
- Bitcoin Wiki, Özel Anahtar: https://en.bitcoin.it/wiki/Private_key
- Bunu yapmayın. Bu özel anahtar herkese açık bir bilgi olduğundan, bu anahtarla oluşturulan adreslere yatırdığınız para saniyeler içinde yok olacaktır. Ciddiyim. İnternette bulduğunuz hiçbir özel anahtarı kullanmayın, asla. (Ayrıca: bir tane uydurmak için beyninizi kullanmayın. Madeni paralar, zarlar ya da donanım cüzdanları kullanın ya da birden fazla entropi kaynağını birleştirin. Eğer siz düşünebiliyorsanız, başkası da düşünebilir).
- Bu araç yazı tura atmanızı sağlar: https://bip32jp.github.io/english/
- Bitcoin adresimi emojilere dönüştürmek için "emojicoding" kullandım. Ayrıca "emojaddress", Stephan Snigirev'in Emoji Bitcoin Cüzdanı ve diğerleri de var.
- Aşağıdaki kimliği girerek işlemi bir blok gezgininde kendiniz arayabilirsiniz: fc9e4f9c334d55c1dc535bd691a1c159b0f7314c54745522257a905e18a56779
- İşlemlerin kodunu çözmek için birçok araç vardır. İşte bir örnek: https://live.blockcypher.com/btc/decodetx/
Orijinal Makale ©©BY-SA 4.0 İlk yayınlanma tarihi: 02/08/2021